گزارش خبرنگار جماران از مراسم بزرگداشت روز علوم اجتماعی/ سخنان هادی خانیکی، علیمحمد حاضری، سارا شریعتی و نعمتالله فاضلی
تاریخ انتشار: ۱۴ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۳۲۹۱۹
مراسم بزرگداشت روز علوم اجتماعی، با حضور اعضای انجمن جامعه شناسی ایران در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار جماران، هادی خانیکی در این مراسم طی سخنانی با عنوان «مسألهگریزی علوم اجتماعی ناشی از رویکرد ایدئولوژیک یا سیاستزدگی؟» گفت: یکی از روایتهایی که مرحوم ناصر تکمیل همایون از کلاسهای مرحوم دکتر غلامحسین صدیقی ارائه میداد این بود که گفت یک روز پرسیدم استاد حال شما چطور است؟ گفت خیلی بد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه مسأله علوم اجتماعی، «مسألهگریزی» است، تصریح کرد: نمیخواهم خانواده علوم اجتماعی را متهم کنم به خاطر اینکه عوامل بیرونی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هم هست که ما درگیر آن بودهایم. طبیعتا اینجا جای بحث جامعهشناسانه و واکاوانه مسأله نیست ولی هرکس میتواند زیستهها و تجربههای خودش را بگوید.
وی افزود: جامعه ایران یک جامعه در حال گذار و دستخوش تغییرات پرشتاب بوده و سرشار از مسأله اجتماعی است. مسأله اجتماعی میتواند منشأ و محرک پژوهشها باشد، ولی عوامل مختلفی این فرآیند را مختل کردهاند. علوم اجتماعی در ایران به دلایل قابل فهمی از این ظرفیت و موقعیت دور افتاده است. به نظر من یک دلیل عمدهاش این است که پرداختن به علوم اجتماعی از سالهای اول انقلاب تا کنون درگیر این بوده که در کجا به این مسأله بپردازد.
خانیکی یادآور شد: با نسل جدیدی رو به رو هستیم که دانش خیلی خوبی دارند، تحقیقات و مسألهشناسیهای در اختیار ما هست و در برابرش یک سیستم رسمی متصلب و سیاستزده داریم که نوع برخورد او دارد یک شکاف نسلی در دانشگاههای ما به وجود میآورد؛ بین ما با دانشجویان و نسلهای بعد از ما که متأسفانه به صورت گزینشی با آنها برخورد و حذف میشوند. بین ما و آنها فاصله میافتد و طبیعتا میراثی شکل نمیگیرد و ما باید کاری کنیم که در چالشهای بعدش قرار نگیریم.
به گزارش خبرنگار جماران، علیمحمد حاضری نیز در این مراسم طی سخنانی با عنوان «گذر از سکوت به فریاد؛ تحول کنش جامعهشناسان ایران طی 50 سال اخیر»، گفت: من جامعهشناسی در ایران را از زاویه بحثهای علمی درون رشتهای بحث نمیکنم و مسأله من نسبت جامعه شناسان با مطالبات اجتماعی و جنبشهای اجتماعی است. جامعه شناسی ایران طی 50 سال اخیر از جامعهشناسی ساکت و کم تحرک نسبت به مطالبات اجتماعی به سمت جامعهشناسی فریادگر در حال تحول است.
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس تصریح کرد: در دهه اول تولد جامعهشناسی در ایران جامعهشناسی ما بیشتر درون دانشگاه است و به بیرون از دانشگاه کمتر توجه شده و کمتر ارتباط برقرار کردهاند. در دهه 70 هم چهرههای منتقد، هم چهرههای خنثی و بدون موضع و هم منتقد صریحتر حاکمیت و به تدریج فریادگر داریم. در مجموع با اساتید اصلاحطلب و حذف شده مواجه هستیم.
وی افزود: نسل سومی که دارد به سمت نمود و بروز بیشتر میرود، اساتید جوان و فریادگر هستند که در موضع اخراج یا منع جذب قرار دارند و سرنوشت آنها کاملا تابعی از موضعگیری بقیه افراد علوم اجتماعی است. اگر همچنان این سکوت و مماشات در بقیه اصحاب علوم اجتماعی نسبت به آن گروه فریادگر وجود داشته باشد، آنها دیر یا زود خفه خواهند شد و اگر هم خفه نشوند، صدایشان به جایی نمیرسد.
حاضری یادآور شد: منتقدین طرد شدهای هم داریم که حتی فریادشان هم بلند نیست. اینها منتقدان خاموش و مظلومی هستند که حتی دسترسی به رسانه هم ندارند. من میتوانم به مواردی مثل دکتر محمد فاضلی و دکتر مهرآیین در نمونههای این نسل جدید اشاره کنم که طلایهداران فریادگری و طرح مطالبات اجتماعی با زبان و ادبیات و استفاده از مفاهیم دانشگاهی هستند.
به گزارش خبرنگار جماران، سارا شریعتی نیز در این مراسم طی سخنانی با عنوان «صدایی که شنیده نشد»، گفت: در ایران دهه 50 شاهد تحولات وسیع و سریعی در جامعه بودیم و توسعه اقتصادی رو به رشد و جامعهای که تصویرش از یک جامعه کشاورزی به یک جامعه صنعتی و شهرنشینی تبدیل میشود. اما این رشد اقتصادی با توسعه سیاسی و فرهنگی همراه نبود. در نتیجه شکافی که میان این دو میافتد، زمینه را برای رشد نارضایتیها مساعد میکند و این نارضایتیها زمینه را برای بلوغ یک انقلاب فراهم کرد؛ انقلابی که به نظر میرسد صاحبان قدرت را غافلگیر کرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه ظاهرا صاحبان قدرت این صدا را نمیشنوند، افزود: اگر صاحبان قدرت سیاسی میشنیدند، شاید اتفاقات به گونه دیگری رقم میخورد. نظام منافع یا بیشترین فشارها همیشه از جانب قدرت سیاسی است که همیشه نقش یک ابرمیدان را بازی میکند و میل به تعرض به میدانهای دیگر دارد و خود مختاری میدانهای دیگر را به رسمیت نمیشناسد و کارش حفظ منافع خودش هست. در نتیجه آن قدرت مخاطب ما نیست و مخاطب ما جامعه است.
وی تأکید کرد: به نظر میرسد صدای ما به گوش کسی نمیرسد. انگار جامعه مدام از ما میخواهد بلندتر حرف بزنیم. جامعهشناسان در مواجهه با متن مردم و جامعه در برابر این سؤال قرار میگیریم که چرا سکوت کردهاید و حرف نمیزنید؟ هر بار ما تکرار میکنیم که تمام وقت ما وقف تحقیقات وسیع است و هرکسی دارد پایاننامههایی را هدایت میکند. این تحقیقات در مورد همه مسائل اجتماعی ایران است؛ از فقر، بیکاری، فلاکت، اعتیاد تا تبعیضهای جنسیتی، قومیتی و مذهبی. چرا صدای اینها به جامعه نمیرسد؟ آیا ما گنگ هستیم یا جامعه کر است و نمیشنود؟ شاید دانشی که در دانشگاه تولید میشود مفید نیست و به نظرش میآید که حتی میتواند از خیر این دانش بگذرد چون به فهم پدیدهها و تحولات اجتماعی کمک نمیکند.
شریعتی افزود: به نظر میرسد جامعهشناسی دانشگاهی مرجع فهم جامعه ایران نیست. دانشی مؤثر و مفید است و به درد بهبود نظم اجتماعی میخورد که صدای آن شنیده شود. برای اینکه صدای ما شنیده شود نیاز داریم که خصلتهای انتقادی و پرسشگر خودمان را فعال کنیم.
به گزارش خبرنگار جماران، نعمت الله فاضلی نیز در این مراسم طی سخنانی با عنوان «نسل ناسازگار»، گفت: بیشترین آموزشی که به ما دادند این بود که یاد بگیریم علمی که میخوانیم غربی و سکولار است و ما باید آن را مراقب باشیم و یک هوشیاری ایدئولوژیک داشته باشیم. گفته میشد که این علم غربی و سکولار یک مشکل بنیادین دیگر هم دارد و انگار بقایایی از علوم اجتماعی دوره پهلوی مانده است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی یادآور شد: اما در واقعیت این اتفاق میافتاد که دائما جامعه داشت تغییر میکرد، شهرها توسعه پیدا میکردند و کلانشهری شدن رخ میداد، رسانههای جدید ظهور میکردند، جمعیت بیشتر میشد و ارزشهای فرهنگی و اجتماعی جدیدی در جامعه ظهور میکرد و ما هم که نسل پس از انقلاب بودیم، تافته جدا بافته نبودیم و میخواستیم خود ابرازی کنیم و خلاقیت و فردیت داشته باشیم؛ ما نمیخواستیم سرباز باشیم و دلمان میخواست که سوژه شویم. البته کسانی که دلشان میخواست این خلاقیتها بروز بدهند، از همان جا به عناصر ناسازگار تبدیل میشدند.
وی تأکید کرد: کسانی که خودشان را با حکومت و گفتمان رسمی سازگار میکردند هیچ مشکلی نداشتند و انواع پاداشها را دریافت میکردند. یا ساکت بودند و ریاکارانه نظام منافعشان را بر هر چیز دیگری ترجیح میدادند و یا معترضین خصوصی بودند و در محافل خصوصی شدیدا نقادی میکردند اما در کلاس درس خلاف آنچه گفته بود عمل میکرد.
فاضلی در پایان گفت: تصور حکومت این نبود که درون واقعیت اجتماعی ناسازواره وجود دارد. گفتمان رسمی نمیخواست واقعیتهای اجتماعی و مسألههای اجتماعی را به رسمیت بشناسد و تنها چیزی که میپذیرفت این بود که ادارات پروژه بدهند و ما پول بگیریم. ما در فضایی زندگی کردهایم که حاکمیت ناسازوارههای خودش را نمیبیند و واقعیتهای اجتماعی را نمیپذیرد و مجموعهای از مشکلات را برای علوم اجتماعی پدید میآورد.
منبع: جماران
کلیدواژه: انتخابات مجلس لیگ برتر طوفان الاقصی هادی خانیکی خانه اندیشمندان علوم انسانی نعمت الله فاضلی سارا شریعتی روز علوم اجتماعی انتخابات مجلس لیگ برتر طوفان الاقصی گزارش خبرنگار جماران عضو هیأت علمی علوم اجتماعی جامعه شناسی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۳۲۹۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ارمغان روانشناسان و مشاوران، بهرورزی و فضیلت مندی در زندگی
معاون فرهنگی اجتماعی فراجا در یادداشتی به مناسبت روز روانشناس و مشاور، بهرورزی و فضیلت مندی در زندگی را ارمغان روانشناسان و مشاوران عنوان کرد.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، سردار سعید منتظرالمهدی، معاون فرهنگی اجتماعی فراجا در یادداشتی به مناسبت روز روانشناس و مشاور با بیان اینکه مراتب قدردانیم را از این قشر دغدغهمند و دلسوز در راستای سلامت روان جامعه اعلام میدارم، گفت: حضور و فعالیت روانشناسان و مشاوران در سازمان بزرگ انتظامی کشور نیز منشاء خیر و مفید فایده بوده است.
وی در ادامه یادداشت یادآور شد: بیش از یک سده از جای گرفتن روان شناسی «علم النفس» در متون دانشگاهی ایران میگذرد وزمینه برای نشر و اشاعه این رشته علمی نوپا در کشورمان فراهم شد؛ در این سالها روان شناسی و متعاقب آن مشاوره، به تدریج قلمرو کاربست خود را به بسیاری از حیطههای حیات فردی و اجتماعی مردمان این دیار بسط و گسترش یافته بگونهای که اینک کمتر حیطه اجتماعی، سازمانی، بین فردی و فردی را میتوان نشان کرد که در آن روانشناسان ایفای نقش نکرده باشند.
وی گفت: اینک گروهی از روان شناسان در قلمروهای آموزشی و یادگیری به معلمان و مربیان میآموزند تا فعالیتهای آموزشی و تربیتی خود را به نحوی سامان دهند که بهتر از همیشه به شکل گیری «شخصیت» و منش کودکان، نوجوانان و جوانان این سرزمین یاری رسانند. گروهی دیگر از آنان، به همراه مشاوران و روان پزشکان، در کلینیکها و درمانگاههای خصوصی و عمومی صبورانه و حرفهای چم و خم «کنار آمدن» با رنجهای ناگزیر زندگی و فروکاستن از آلام حاد و مزمن روان را به درمانجویان یاد میدهند. آنان با بهره جستن از دانش بالینی و مشاورهای خویش روان یاری گیرندگان را شفا میبخشند و ذهن آنان را پذیرای تجارب نو و کامرواساز میکنند.
منتظر المهدی گفت: خدمات روان شناسان و مشاوران، به ویژه در این سالیان، بسیار فراتر از این دو قلمرو آموزشی و درمانی (تراپی) رفته است؛ هم اکنون دهها روانشناس در صنایع، کارخانجات، موسسات اجتماعی، سازمانهای نظامی و سازمان پلیس حضور دارند و با دانش روان شناختی خود (از روان شناسی اجتماعی گرفته تا روان شناسی صنعتی و سازمانی و روان شناسی نظامی و جز آن) به مدیران کمک میکنند تا منابع انسانی خویش را بگونهای به کار گیرند که هم رضایت و سلامت و انگیزش آنان فرونی یابد و هم بهره وری و عملکرد سازمان افزایش یابد.
وی بیان داشت: ما درسازمان پلیس بسیاری از موفقیتهای خود را مرهون تلاشهای حرفهای و مسئولانهی روان شناسان و مشاورانی هستیم که در جای جای این سازمان بزرگ (از پلیس آگاهی تا گزینش و دانشگاهها و مراکز آموزشی و کلانتریها و بیمارستانها و مراکز مشاوره و …) به ایفای نقش میپردازند و به گره گشودن از مشکلات مردم و کارکنان یاری میرسانند.
سردار منتظرالمهدی افزود: حاصل تلاش بیش از ۱۸۰۰ مشاور در ۱۱۰۰ کلانتری و ۵۵ مرکز مشاوره، همانا صلح و سازش ۷۰ درصدی در پروندههای ارجاعی است؛ پروندههایی با اختلافات چندین ساله به دست و تدبیر روانشناسان و مشاورانِ معاونت فرهنگی و اجتماعی مستقر در کلانتریها و مراکز و دوایر مشاوره حل و فصل گردیده و در نهایت از حجم ورودی پروندهها به دستگاه قضایی کاسته شده است.
معاون فرهنگی اجتماعی فراجا خاطر نشان کرد: در انتها باید قدردانِ روان شناسان و مشاورانی باشیم که با ارائه دامنه وسیعی از خدمات حرفهای و تخصصی، سهم سترگی در پویایی و توسعه و سلامت جامعه دارند؛ همانانی که رنجمان را تسکین میبخشند و راه و روش خوشبخت زیستن، فضیلتمند بودن و شکوفا شدن را پیش رویمان قرار میدهند.